امیرمعاویه حیدری
ماه مبارک رمضان نعمت بزرگی از جانب پروردگار است، در این ماه سیلاب انوار و برکات از جانب پروردگار سرازیر میشود و رحمتها مانند باران فصلی میبارند؛ اما اکثر مردم به جایگاه این ماه آگاه نبوده و قدر آن را نمیدانند چراکه تمام فکر و تلاش برای امور دنیوی و مادی است. قدر این ماه مبارک را آنهایی میدانند که فکرشان آخرت بوده و تلاششان برای بعد از مرگ است.
از حضرت انس رضیاللهعنه روایت است که وقتی ماه رجب فرا میرسید آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم چنین دعا میکرد: «اللهم بارِک لنا فی رجب و شعبان و بلغنا رمضان» (شعب الایمان 3/375 تخصیص شهر رجب بالذکر) {پروردگارا به ما در ماه رجب و شعبان برکت عطا بفرما و ما را به رمضان برسان (یعنی عمر ما را دراز کن تا به ماه رمضان برسیم)}.
بنگرید که دو ماه قبل از رمضان شوق و اشتیاق برای رسیدن وجود داشت و برای حصولش دعا میشد، این کار را شخصی میتواند بکند که در دلش ارزش واقعی رمضان وجود داشته باشد.
ماه مبارک رمضان همواره منشأ تحول و اصلاح بشر بوده است. این ماه در تزکیه نفس امّاره و متمرد و وادار کردن آن به عبادت بسیار موثر است. با توجه به اینکه انسان از دو بُعد حیوانی و مَلَکی برخوردار است، روزه ماه مبارک رمضان در تضعیف بُعد حیوانی و تقویت بُعد فرشتهای تاثیر بسزایی دارد.
ماه مبارک رمضان و تمام احکام و دستورات شریعت اسلام برنامههای بسیار زیبا، جامع و سازندهای هستند که الله تعالی برای اصلاح و تزکیه انسانها قرار داده است.
الله تعالی میخواهد بهوسیله احکام و برنامههای اسلام، انسان را از آلودگیها و امراض ظاهری و باطنی پاک کرده، به پرواز درآورد و به قرب خود و جنةالفردوس برساند. این برنامههای اصلاحی در قرآن و سنت موجودند.
هدف از روزه تقوی است، برای کسب این تقوی روزه یکماه از سال برای آخرین امت فرض شده است که با قدرت و توانایی بشر همخوانی و تناسب داشته باشند. روزهی یک ماه از دوازده ماه برای انسان آسان است. «روزه» در نوع خودش عبادت بینظیری است که در تربیت روحی و جسمی انسان تاثیر بسزایی دارد، بهطوری که این تاثیر را به وضوح میتوان در فرد، خانواده و جامعه مشاهده کرد.
خداوند همان ماه را برای روزه و عبادت برگزیده که قرآن در آن ماه نازل شده است که شبی سرشار از برکات و رحمتها (شب قدر) نیز در آن وجود دارد.
در این ماه علاوه بر عبادت روزانه (روزه) در شبهایش نیز یک عبادت خاص، عمومی و اجتماعی (تراویح) وجود دارد که به سبب آن بر نورانیت و تاثیر این ماه مبارک افزوده میشود. فضایل زیادی برای عبادتهای شبانه و روزانه رمضان در احادیث ذکر شده، چنانچه از حضرت ابوهریره رضیاللهعنه روایت است که نبی مکرم اسلام صلیاللهعلیهوسلم میفرمایند: «مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ، وَمَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.» [صحيح البخاري (١٩٠١)]
حضرت ابوهریره رضیاللهعنه از رسولالله صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت میکند که فرمودند: «هر کس شب قدر را با ایمان و به امید اجر و ثواب زنده نگه دارد، گناهان گذشتهاش مغفرت میشوند، و هر کس رمضان را با ایمان و به امید اجر و ثواب روزه بگیرد، گناهان گذشتهاش مغفرت میشوند.»
تلاوت قرآن، ذکر، استغفار و پرداخت صدقات ارزش روزه را افزایش میدهند. رمضان ماه مواسات و همدردی با مساکین، فقرا و ایتام است. علاوه بر پرداخت زکات، صدقات نفلی نیز پرداخت کنید. الله تعالی فرصت ماه مبارک رمضان را به ما عنایت کرده است تا از این فرصت ویژه و استثنایی برای اصلاح و تزکیه خود استفاده کنیم و آن را در خواب و غفلت سپری نکنیم.
ماه رمضان برای جبران کوتاهیهای طول سال و کوتاهیهای کل عمر است. رمضان ماه جبران است. خوشنصیباند انسانهایی که از فرصت این ماه برای اصلاح و تزکیه خود بهره میبرند.
در حدیث آمده است وقتی رمضان میآید درهای بهشت باز و درهای جهنم بسته میشوند و شیاطین به زنجیر کشیده میشوند. مراد حدیث از بسته شدن شیاطین آن است که راه ورود شیطان به وسیله روزه، تشنگی و گرسنگی بسته میشود و یا اینکه شیاطین سرکش و بزرگ بسته میشوند.
اجتناب از گناه مهمترین برنامه و متمم روزه است. گناه و معصیت تاثیر روزه را از بین میبرد. در حدیث آمده است اگر کسی در رمضان از گناه پرهیز نکند، الله تعالی هیچ نیازی به روزهی چنین فردی ندارد.
وقتی دهه اخیر رمضان فرا میرسید آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم به مسجد میشتافتند و کاملاً یکسو شده، با زندهنگه داشتن شبها، با الله تعالی ارتباط برقرار میکردند. لذا یکسویی برای عبادت در این دهه، سنت رسول اکرم صلیاللهعلیهوسلم است.
در دهه اخیر ماه مبارک رمضان باید بیش از پیش در عبادت و بندگی پروردگار تلاش کنیم. کسانی که سعادت «اعتکاف» نصیبشان شده است باید به اصلاح خود و عبادت پروردگار فکر کنند. ماه مبارک رمضان برای حصول تقوا و پرهیزگاری و تزکیه نفس است.
خداوند به همه ما توفیق عبادت و بندگی در ماه مبارک رمضان را نصیب بفرماید. آمین